Los márgenes de la Reforma: Petrus Ramus, el calvinismo y la autonomía del saber político

Autores/as

DOI:

https://doi.org/10.3989/hs.2018.005

Palabras clave:

Ramus, calvinismo, Reforma, saber político

Resumen


En este trabajo se explica la relevancia de Petrus Ramus en la construcción de la política, en el marco de la Reforma, como una disciplina independiente. Se analizan las obras de Ramus, tanto las que escribió como católico como las que preparó en la última etapa de su vida, convertido al calvinismo, y se indica la influencia política de Ramus en un sector menor, aunque muy influyente entre los calvinistas. Finalmente se hacen algunas consideraciones sobre la importancia del ramismo en la configuración de un pensamiento político calvinista.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

[Anónimo]. 1588. Discours politique, tres-excellent pour le temps present: composé par un gentilhomme Francois, contre ceulx de la Ligue, qui taschoyent de persuader au Roy, de rompre l'Alliance qu'il a auec l'Angleterre, et la confirmer auec l'Espaigne: s. l.

Adrián Lara, L. 2015. Dialéctica y calvinismo. Una reflexión desde la teoría política. Madrid: Centro de Estudios Políticos y Constitucionales.

Alstedii, J. H. 1630 [1388-1504]. Encyclopaedia septem tomis distinct. Herbornae Nassoviorum: [Corvinus]. vol. IV.

Althusius, I. 1586. Iuris Romani Libri duo: ad leges Methodi Rameae conformati. Basileae: Ad Lecythum Waldkirchianam.

Althusius, I. 1603. Politica Methodicè digesta atque exemplis sacris et profanis illustrata. Herbonae Nassoviorum: s. e.

Althusius, I. 1614. Politica Methodicè digesta atque exemplis sacris et profanis illustrata. Praefatio, s. f. Herbonae Nassoviorum: [Corvinus].

Ames, W. 1968. The Marrow of Theology. Boston: Pilgrim Press. [trans. J. D. Eusden].

Amesii, G. 1633. Technometria, omnium et singularum artium fines adæquate circumscribens. Londini: Milo Flesher.

Arnissaeus, H. 1606. Doctrina politica in genuinam methodum, quae est Aristotelis reducta. Fracofurti: Johennes Thiemen.

Baschera, L. 2013. «Ethics in Reformed Orthodoxy», en H. Selderhuis (ed.), A Companion to Reformed Orthodoxy: 519-552. Leiden: Brill.

Berman, H. J. 2003. Law and Revolution, II: The Impact of the Protestant Reformations on the Western Legal Tradition. Cambridge, MA: Harvard U. P. https://doi.org/10.4159/9780674020863

Besoldi, C. 1620. Politicorum libro duo. Francofurti: In bibliopolio Johan. Alexandri Cellii.

Besoldi, C. 1648. Synopsis politicae doctrinae. Amstelodami: apud Jodocum Janssonium. [Editio sexta].

Biéler, A. 2005. Calvin's Economic and Social Thought. Geneva: World Alliance of Reformed Churches and World Council of Churches. PMCid:PMC2212915

Birocchi, I. 1997. Causa e categoria del contratto. Un problema dogmatico nella cultura privatistica dell'età modern, I. Il cinquecento. Torino: Giappichielli.

Brunnemanno, I. 1702. Introductio in iuris publici prudentiam. Monita, s. f. Halae Magdeburgicae: sumptibus J. F. Zeitleri.

Bruyère, N. 1983. «Leibniz, lecteur de Ramus». Studia Leibnitiana. Suppl. 23: 157-173.

Carvajal Aravena, P. 2006. «La 'Staatslehre' de H. Arnisaeus (1575-1636) y la 'Schule von Helmstedt'». Revista de Estudios Histórico-Jurídicos 27: 551-576.

Couzinet, M. D. 1996. Histoire et methode a la Renaissance: une lecture de la Methodus ad facilem historiarum cognitionem de Jean Bodin. Paris: Vrin.

Daneaus, L. 1596. Politices Christianae libri VII, additi sunt peculiares aphorismi de optimo principe et eius officio ex C. Plinij panegyrico ad Trojanum. s. l. Eustath: Vignon.

Dreitzel, H. 1983. «Hermann Conring und die Politishe Wissenschaft seiner Zeit», en M. Stolleis (ed.), Hermann Conring (1606-1681): Beiträge zu Leben und Werk: 135-172. Berlin: Duncker & Humblot.

Dreitzel, H. 2006. Protestantischer Aristotelismus und Absoluter Staat. Die Politica des Henning Arnisaeus (ca. 1575-1636). Wiesbaden: Veröffentlichungen des Instituts für Europäische Geschichte Mainz.

Engammare, M. 1998. «Calvin monarchomaque? Du soupçon à l'argument». Archiv fur Reformationgeschichte 89: 207-228. https://doi.org/10.14315/arg-1998-jg14

Feingold, M. 2001. «English Ramism: A Reinterpretation», en M. Feingold, J. S. Freedman y W. Rother (eds.), The Influence of Petrus Ramus: 127-176. Basle: Schwabe.

Feuardentius, F. 1604. Theomachia Calvinistica: sedecim libris profligata. Parisiis: Apud Sebastianum Nivellium.

Freedman, J. S. 1988. European Academic Philosophy in the Late Sixteenth and Early-Seventeenth-Centuries. The Life, Significance and Philosophy of Clemens Timpler 1563/4-1624. Hildesheim: Georg Olms.

Freigii, I. T. 1578. Quaestiones oeconomicae et politicae. Cum alijs quibusdam (eiusdem argumenti) doctorum uirorum commentationibus. Basileae: per Sebastianum Henricpetri.

Freigii, I. T. 1582. Paedogogus: Hoc est, libellus ostendens qua ratione prima artium initia pueris quàm facillime tradi possint. Basileae: per Sebastianum Henricpetri.

Freigii, I. T. 1584. Quæstiones Eothinai kai Deilinai seu logicæ et ethicæ, cum analysi logica, ethica et politica in 15 Ciceronis orationes. Basileae: per Sebastianum Henricpetri.

Freigius, I. T. 1578. Quaestiones Justinianeae in Institutiones juris Civilis. Basileae: per Sebastianum Henricpetri.

García Alonso, M. 2008. La teología política de Calvino. Barcelona: Anthropos. PMCid:PMC2620662

Gelderen, M. 2002. «Aristotelians, Monarchomachs and Republicans: Sovereignty and respublica mixta in Dutch and German Political Thought, 1580-1650», en M. van Gelderen y Q. Skinner (eds.), Republicanism: A Shared European Heritage: I, 195-217. Cambridge: Cambridge U. P.

Gorski, P. 2003. The Disciplinary Revolution. Calvinism and the Rise of the State in Early Modern Europe. Chicago: Chicago U. P. https://doi.org/10.7208/chicago/9780226304861.001.0001

Hancock, R. 1989. Calvin and the Foundations of Modern Politics. Ithaca-Londres: Cornell U. Press.

Hattenhauer, C. 2009. «Johannes Althusius, Petrus Ramus und die Systematisierung der kaufrechtlichen Sachmängelhaftung», en C. Strohm y H. de Wall (eds.), Konfessionalität und Jurisprudenz in der frühen Neuzeit: 239-261. Berlin: Dunker & Humblot.

Hoenius, P. H. 1608. Libri duo disputationum: prior politicarum methodice digestarum, posterior iuridicarum ad selectas aliquot pandectarum materias. Herbonae Nassoviorum: s. e.

Hoeveler, J. D. 2002. Creating the American Mind: Intellect and Politics in the Colonial Colleges. Lanham: Rowman & Littlefield.

Hotson, H. 2007. Commonplace Learning: Ramism and its German Ramifications 1543-1630. Oxford: Oxford U. P.

Kechermannus, B. 1608. Systema disciplinae politicae, publicis praelectionibus anno MDCVI propositum in gymnasio Dantisca. Hanoviae: apud Guilielmum Antonium.

Kelley, D. R. 1994. «Law», en J. H. Burns (ed.), The Cambridge History of Political Thought, 1450-1700: 66-94. Cambridge: Cambridge U. P.

Kingdon, R. M. 1967. Geneva and the Consolidation of the French Protestant Movement, 1564-1572: A Contribution to the History of Congregationalism, Presbyterianism and Calvinist Resistance Theory. Genève: Droz.

Kingdon, R. M. 1990. «Calvin et la démocratie», en P. Viallaneix (éd.), Réforme et Révolutions. Aux origines de la démocratie moderne: 41-55. Montpellier: Presses du Languedoc.

Kingdon, R. M. 1991. «Calvinism and resistance theory, 1550-1580», en The Cambridge History of Political Thought 1450-1700: 193-218. https://doi.org/10.1017/CHOL9780521247160.009

Kippingi, H. 1667. Institutiones politicae methodicae libri duo sumptibus. Bremae et Francofurdi: Erhardi Bergeri.

Leith, J. H. 1989. John Calvin's Doctrine of the Christian Life. Louisville: Westminster-John Knox Press.

Maruyama, T. 1978. The Ecclesiology of Theodore Beza: The Reform of the True Church. Genève: Droz.

Mazzacane, A. 1971. Scienza, Logica e Ideologia nella Giurisprudenza tedesca del secolo XVI. Milano: Giuffrè.

Miller, P. 1967. The New England Mind. The seventeenth century. Cambridge, MA: Harvard U. P.

Mueller, L. J. 2010. The logic of American exceptionalism: Petrus Ramus, the Puritans, and contemporary American politics. Illinois: Southern Illinois University. [M. A. Thesis in Philosophy].

Oldrini, G. 1997. La disputa del metodo nel Rinascimento. Indagini su Ramo e sul ramismo. Firenze: Le Lettere.

Ong, W. 1958. Ramus and Talon Inventory. Cambridge, MA: Harvard U. P. https://doi.org/10.4159/harvard.9780674863750 PMid:13631761

Ong, W. 2004 [1958]. Ramus, Method, and the Decay of Dialogue: From the Art of Discourse to the Art of Reason. Chicago: Chicago U. P.

Parkeri, R. 1638. De politeia ecclesiastica: libri duo. s. l.

Patterson, W. B. 2014. William Perkins and the Making of a Protestant England. New York: Oxford U. P. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199681525.001.0001

Rami, P. 1551. Pro philosophica parisiensis academiae disciplina oratio, ad Carolum Lotharingum cardinalem. Parisiis: ex officina Ludouici Grandini.

Rami, P. 1553. Institutionvm Dialecticarvm Libri Tres, Ad Carolum Lotharingum Cardinalem, Avdomari Talaei praelectionibus illustrati. Lugduni: Apud Guglielmum Rouillium.

Rami, P. 1569a. Scholae in liberales artes. Basileae: per Eusebium Episcopium.

Rami, P. 1576. Commentariorum de religione christiana libri quatuor. Francofurti: apud Andrem Wechelum.

Ramis Barceló, R. 2016. Petrus Ramus y el derecho. Los juristas ramistas del siglo XVI. Madrid: Dykinson.

Ramus, P. 1557. Ciceronianus, ad Carolum Lotharingium Cardinalem. Parisiis: Apud Andream Vechelum.

Ramus, P. 1566. Dialecticae libri duo. Parisiis: apud Andream Wechelum.

Ramus, P. 1569b. Scholarum mathematicarum, libri unus et triginta. Basileae: Eusebius Episcopius et Nicolai Fratris haeredes.

Ramus, P. 1601. Aristotelis Politica, à Petro Ramo... latina facta, et dialecticis rerum summis breuiter exposita et illustrata. Francofurti: Typis Wechelianis apud C. Marnium et heredes I. Aubrij.

Rivera García, A. 1999. Republicanismo calvinista. Murcia: Res Publica.

Scattola, M. 2003. Dalla virtù alla scienza: la fondazione e la trasformazione della disciplina politica nell'età moderna. Milano: Franco Angeli.

Sharratt, P. 1997. «Ramus's Engagement with Aristotle's Politics», en K. Meerhoff y J. C. Moisan (eds.), Autour de Ramus. Texte, théorie, commentaire: 137-184. [Québec:] Nuit Blanche.

Snellii, R. 1595. Commentarius doctissimus in dialecticam Petri Rami forma dialogi conscriptus etc. Textu Rameorecens per singulacapita praefixo. Accessit ejusdem Snelli Ethica, methodo Ramea conscripta. Herbonae: Christophorus Corvinus.

Sprunger, K. L. 1972. The Learned Doctor William Ames. Dutch Backgrounds of English and American Puritanism. Urbana: University of Illinois Press.

Stolleis, M. 1988. Geschichte des öffentlichen Rechts in Deutschland: Erster Band, 1600-1800. München: Beck.

Strohl, H. 1930. «Le Droit à la résistance d'après les conceptions protestantes». Revue d'histoire et de philosophie religieuses 10: 126-144.

Strohm, C. 1996. Ethik im frühen Calvinismus. Berlin: Walter de Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110823653

Strohm, C. 1999. «Theologie und Zeitgeist. Beobachtungen zum Siegeszug der Methode des Petrus Ramus am Beginn der Moderne». Zeitschrift für Kirchengeschichte 110: 352-371.

Strohm, C. 2004. «Methodology in Discussion of 'Calvin and Calvinism'», en H. J. Selderhuis (ed.), Calvinus Præceptor Ecclesiæ. Papers of the International Congress on Calvin Research, Princeton, August 20-24, 2002: 65-105. Genf: Droz.

Talæi, A. 1575. Quem Petri Rami Theseum dicere iure possis, Opera elegantioris methodicæ philosophiæ studiosis pernecessaria. Basileae: ex officina Petri Pernae.

Thomasius C. 1719. Paulo plenior historia juris naturalis, cum duplici appendice. Halae Magdeburgicae: impensis Christophori Salfeldii.

Timplerus, C. 1608. Philosophiae Practicae Systema Methodicum. Hanoviae: apud Guilielmum Antonium.

Turchetti, M. 2014. «Il contributo di Calvino e del calvinismo alla nascita della democrazia moderna». Protestantesimo 69: 107-149.

Varamundo, E. 1573 [F. Hotman] De Furoribus Gallicis. Edimburgi.

Vasoli, C. 2008. «Il metodo ne La République», en Armonia e Giustizia. Studi sulle idee filosofiche di Jean Bodin: 79-101. Firenze: Leo S. Olschki.

Walzer, M. 1976. The Revolution of the Saints. A Study of Origins of Radical Politics. New York: Atheneum.

Descargas

Publicado

2018-06-30

Cómo citar

Ramis Barceló, R. (2018). Los márgenes de la Reforma: Petrus Ramus, el calvinismo y la autonomía del saber político. Hispania Sacra, 70(141), 51–63. https://doi.org/10.3989/hs.2018.005

Número

Sección

Monográfico

Artículos más leídos del mismo autor/a