La afinidad. Una investigación histórica, jurídica y religiosa

Autores/as

  • María Rosa Corazón Corazón Abogada del Tribunal de la Rota de España y de Tribunales Eclesiásticos

DOI:

https://doi.org/10.3989/hs.2012.004

Palabras clave:

Afinidad, Parentesco, Conflictos, Historia de su regulación desde el siglo XVI a.e.c. al vigente siglo XXI, Matrimonio posterior con pariente afín, ¿prohibido, permitido? ¿Es nulo? ¿Hay incesto?

Resumen


La afinidad y su efecto en posterior matrimonio con familiar del cónyuge anterior, ha supuesto una investigación histórica, jurídica y religiosa desde 1753 a.e.c. hasta el siglo XXI, con fi el reflejo en la historia religiosa de España y del mundo hispánico, no realizada hasta ahora, y permite afirmar que el impedimento matrimonial de afinidad tiene sus orígenes en la más remota antigüedad y es el que mayor variación ha experimentado en la historia.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

Agustín, San. MCMLVIII. Contra Faustum manich., libri triginta tres. Del bien del matrimonio. De los enlaces adulterinos. Sobre el matrimonio y la concupiscencia. De civitate Dei. Qvaestionvm in Heptatevchvm, libri VII. Biblioteca de Autores Cristianos. Madrid. Appendix Lex Romana Wisigothorum.

Alberigo, G. 1993. Historia de los Concilios Ecuménicos. Salamanca: Sígueme.

Aldwin, J. W. 1963 y 1965 «Critics of the Legal Profession Proceed» of the 2nd. Intern. Congress of Medieval Canon Law. Boston y Roma.

Aquino, Tomás de. Santo. 1852. Summa Theologica. Parmae: Typ. Petri Fiaccadori.

Arribas Garrido, F. 2002. Aurora de la Salvación. Segovia: Impresión: Taller Imagen (Segovia).

Bannon, C. J. 1997. The brothers of Romulus: fraternal Pietas in Roman law, literature, and society. Princeton, NJ: Princeton University Press.

Basilius, San. 1929. Tomus 29-32. Obras ascéticas de San Basilio. Lviv. 1964. Carta canónica de San Basilio a Amphilochio en Cartas elegidas de San Basilio el Grande, (traducción S. Fedyniak). New York.

Bergmann, E. 1953. Codex Hammurabi: textus primigenius. Roma: Editrice Pontificio Istituto Biblico. Biblia. Antiguo Testamento. Nuevo Testamento.

Biondi, B. 1952-1954. Il Diritto Romano Cristiano. Milano.

Bonfante, P. 1925. Derecho de Familia. Roma: Atilio Sampaolessi Editore. Bonfante, P. Resmancipi.

Bonfante, P. 1946. Istituzioni di Diritto Romano. Milano.

Bosch Gimpera, P. 1940. «España Romana (218 a.C a 414 d.C.)», en Menéndez Pidal, R. Historia de España. Madrid: Espasa Calpe. Breves.

Brown, R. Fitzmyer y J. Murphy, R. 1972. «San Jerónimo», en Comentario Bíblico. Madrid: Ediciones Cristiandad.

Brugiere, M. B. 1979. Le mariage de Philippe Auguste et d'Isambour de Danemark. Toulouse: Mél Dauvillier.

Burchardo. Decreto. Patrología Latina. Database [Recurso electrónico]. Migne. París.

Canones et Decreta Concilii Tridentini ex Editione Romana a. MDCCCXXXIV. S. Congr. Card. Conc. Trid. Interpretum Declarationes ac Resolutiones ex ipso Resolutionum Thesauro Bullario Romano et Benedicti XIV s.p. operibus et Constitutiones Pontificiae Recentiores ad Ius Commune Spectantes e Bullario Romano Selectae. Lipsiae.

Capello, F. M. 1945. Summa Iuris Canonici: in usum scholarum: concinnata. Roma.

Casas, Bartolomé de las. 1869 y 1872. Summa conciliorum omnium ordinata. Pariis: editio recens opera ac studio M. L. Bail. Publicación: Fredericus Leonard y Summa conciliorum omnia tam generalium quam provincialium; collecta dum agere in Concilio Tridentino. Marietti.

Castán Tobeñas, J. 1976-87. Derecho Civil Español, Común y Foral. Madrid: Reus S.A. Chantre, Pedro el. Verbum abbreviatum. Chartres, Ivo de. Decretum, Panormia y Epístolas.

Clemente de Diego, F. 1930. Instituciones de Derecho Civil Español. Madrid: Imprenta de Juan de Pueyo. Codex Gregorianus. Codex Hermogenianus. Codex Theodosianus.

Códice antiguo Vigilano, ms. D.I.2, de El Escorial, en letra visigótica.

Código Civil español. 2000. Madrid: Tecnos. Código de Cánones de las Iglesias Orientales. MCMXCIV. Madrid: Biblioteca de Autores Cristianos.

Código de Derecho Canónico de 1917 y legislación complementaria. MCMLXIX. Madrid: Biblioteca de Autores Cristianos.

Código de Derecho Canónico de 1983. 1983. Pamplona: Ediciones Universidad de Navarra, S.A. Código de Hammurabi. Código Mesoasirio. Collatio Mosaicarum.

Coll. 74T. 1973. Diuersorum patrum sententiae, siue Collectio in LXXI titulos digesta. Ciudad del Vaticano.

Comentario exegético al Código de Derecho Canónico. 1996. Pamplona: Eunsa. Concilio de Trento. El Sacramento del matrimonio. Sesión XXIV. En: http://www.multimedios.org/docs/d000436/p000011.htm#h1

Constantino. Constitución Ad Verinem Vicarium Africae. Consultatio veteris.

Corazón, R. 2001 y 2003. Nulidades matrimoniales... que no lo separe el hombre. 3º edición. Bilbao: Desclée de Brouwer y 4ª edición en: www.autorescatolicos.org (Laicos. Rosa Corazón).

Corazón, R. 2003. Cásate y verás. Madrid: Marova. Corazón, R. 2007.

Corazón Corazón, María Rosa. 2007. La afinidad. ISBN: 978-84-669-3033-8. Depósito Legal: M-54932-2007. Tesis Doctorales. Facultad de Derecho. Ciencias Sociales. Servicio de Publicaciones. Universidad Complutense. Madrid. En: http://www.ucm.es/BUCM/; http://www.ucm.es/BUCM/tesis/der/ucm-t30020.pdf

Corazón, R. 2009. «El impedimento matrimonial de Afinidad en el Derecho de la Iglesia Católica del siglo XX y principios del XXI». Colecçào Lusitania Canonica. Serie a Direito Canónico. Separata de: o Direito Canónico ao Serviço da Igreja: os 25 Anos do Código de Direito Canónico (1983-2008). Universidad Católica Portuguesa. Instituto Superior de Direito Canónico. Lisboa, 383-400.

Corazón, R. 2010. «El impedimento matrimonial de Afinidad en el Derecho Canónico de la Iglesia Católica del siglo XX y principios del XXI». Ius divinum nella vita della Chiesa. Atti del XIII Congresso Internazionale di Diritto Canonico Venecia, 847-883. Istituto di Diritto Canonico San Pio X-Consociatio Internationalis Studio Iuris Canonico Promovendo. Studium Generale Marcianum. Venetiis: Marcianum Press. Corpus Iuris Canonici. MDCCCLXXIX. Editio Lipsiensis Secunda post Aemilii Ludouici Richteri curas ad Librorum Manu Scriptorum et Editionis Romanae Fidem Recognouit et Adnotatione Critica instruxit Aemilius Friedbergs, pars prior Decretum Magistri Gratiani. Ex Officina Bernhardi Tauchnitz. Lipsiae. Decretales pontificias. Colecciones de Decretales.

Deimel, A. 1930. Codex Hammurabi, textus primigenius. Romae: Sumptibus Pontificii Istituti Biblici.

Duby, G. 1977. Le mariage dans la société du haut Moyen Áge. «Il matrimonio nell'alto Medioevo». I. Settimane di Studio del Centro Italiano di Studi sull'Alto Medioevo. Spolète (Italy). Edicto de Rothario. Edicto de Teodorico.

El Sacrosanto y Ecuménico Concilio de Trento, traducido al idioma castellano por Don Ignacio López de Ayala. Agrégase el texto latino corregido según la edición auténtica de Roma, publicada en 1564. Quinta edición. Madrid.

Fedwick, P. J. 1979. Basil of Caesarea Christian, Humanist, Ascetic. Canadá: Pontifical Institute of Mediaeval Studies.

Fernández Espinar, R. 2003. Las prohibiciones de contraer matrimonio entre parientes en la época visigoda. Granada: Gráficas del Sur.

Fernández y Larrea, R. 1788 y 1827. Synodorum oecumenicarum summa, in qua praeter uniuscuiusque concilii historicam enarrationem, in médium etiam afferuntur canones universi, atque scholiis quibusdam elucidantur. Editio altera, novis curis elaborata, correctior & adaucta ad usum verspertinae canonum cathedrae per... Raymundum Fernández & Larrea. Vallisoleti. Apud viduam et filios. Santander y Typ. León Amarita. Matriti.

Ferrari, G. C. 1877. Summa Institutionum Canonicorum. Genuae: Typ. Archiepiscopali.

Filippi, M de. 1998. Fragmenta Vaticana: storia di un testo normativo. Bari: Cacucci, cop.

Finet, A. 1973. Le Code de Hammurabi. París: Éditions du Cerf.

Finkelstein, J. J. 1966. Sex Offenses in Sumerian Laws. Jaos. Fragmenta Vaticana.

Freyer, H. y Hertz, F. 1945. El despertar de la Humanidad. Las culturas de los tiempos primitivos. Asia Oriental y Oriente mediterráneo. Madrid: Espasa Calpe.

Fuero Real. Leyes de Alfonso X. 2. Fuero Real. Edición y análisis crítico por Martínez Díez, G. con la colaboración de Ruiz Asencio, J. M. y Hernández Alonso, C. 1988. Ávila. García-Villoslada, R. MCMLXXX. Historia de la Iglesia en España. Madrid.

García y García, A. 1981. Constitutiones Concilii quarti Lateranensis una cum commentariis glossatorum. Città del Vaticano.

Gaudemet, J. 1993. El matrimonio en occidente. Madrid. Gayo. Instituta. Comentario al Edicto provincial, libro VIII.

Ghirlanda, G. 1992. El derecho en la Iglesia misterio de comunión. Madrid: Ediciones Paulinas.

Godefroy, D. 1726. «Commentaire sur le Code Thèodosien» en Corpus Iuris Civilis Romani. Amberes. Gradenwitz. 1925.

Godefroy, J. 1665 y 1736-1745. Codex Theodosianus cum perpetuis commentariis J. Gothofredi... Præmittuntur chronologia accuratior, cum chronico historico, et prolegomena... opus posthumum... recognitum... opera et studio A. Marvillii. Lugduni. Other editions: Lipsiæ.

Gómez Morán, L. 1951. Teoría de los Impedimentos para el Matrimonio. Madrid.

González, F. A. Tejada y Ramiro, J. 1849-55. Colección de cánones y de todos los concilios de la Iglesia española. Madrid.

González Rivas, S. S. J. 1949. La penitencia en la primitiva Iglesia española. Salamanca.

Graciano. Decreto. Extraído de Monumenta Germaniae Historica. Edition Friedberg 1879.

Gradenwitz. 1925 y 1929. Heidelberger Index zum Theodosianus y Ergänzungsband zum Theodosianus. Berlín.

Gregor der Grosse. 1995. Von der Sehnsucht der Kirche. Freiburg. Gregorio Magno, San. MCMLVIII. Regla pastoral. Obras. Biblioteca de Autores Cristianos. Madrid.

Hefele, K. J. von y Leclercq, H. 1907-1921. Histoire des Conciles d'après les documents originaux. París: Letouzey. Henricus de Segusio. Summa Aurea o Summa Ostiense.

Hrozny, F. 1922. Code Hittite provenant de l'Asie Minuere. París. Neufeld, E. 1951. The Hittite Laws. London: Publication Name: Luzca &Co.

Iglesias, J. 1965. Derecho Romano. Instituciones de Derecho Privado. Barcelona: Ediciones Ariel.

Instrucción Dignitas Connubii. 2005. Pontificio Consejo para los Textos Legislativos. En: www.vatican.va

Isidoro de Sevilla, San. MMIV. Orígenes o Las Etimologías. Biblioteca de Autores Cristianos. Madrid.

Ibán Iván, C. 2004. Manual de Derecho Eclesiástico. Madrid: Trotta.

Ivo, San. 1557. Pannormia seu Decretum D. Ivonis Carnothensis Episcopi restitutum. Lovanii, excudebat Stephanus Valerius, expensis Antonii Maria Bergaingne.

Jaffé, Ph. 882-1198. Regesta Pontificum Romanorum. Ed. S. Löwenfeld. Kaltenbrunner, F. (?-590) y Ewald, P. (590-882). 1885-1888. Leipzig Veit, reed. Graz. 1956. Verlagsanstalt: Akademische Druck-u.

Jedin, H. 1965. El Concilio de Trento en su última etapa. Crisis y conclusión. Barcelona: Editorial Herder y 1975. Historia del Concilio de Trento. Navarra: Eunsa.

Juan Pablo II. 2005. Memoria e identidad. Madrid: La esfera de los libros.

Justiniano. Codex. Institvtiones. Digestum o Pandectae: http://www.gmu.edu/departments/fld/CLASSICS/justinian.html

Klenze. 1828. Zeitschrift für geschichliche Rechtswissenchaft.

Kuttner, S. 1984. «Research on Gratian: Acta et Agenda». Proccedings of the Seventh International Congress of Medieval Canon Law. Cambridge.

Lara Peinado, F. 1982. Código de Hammurabi. Madrid: Editorial Nacional. Lex Alamannorum. Lex Bajuvariorum. Lex Pompeia de parricidis. Lex Romana Burgundionum. Lex Romana Wisigothorum.

Lex Salica a Carlo Magno emendata anno 768. Lex Wisigothorum.

Ley de Enjuiciamiento Civil. 2002. Madrid: Boletín Oficial del Estado.

Ley Orgánica del Poder Judicial. 1989. Madrid: Tecnos. Ley Papia. Leyes de Luitprando. Leyes Hititas. Liber Iudiciorum.

Lindsay, W. M. 1911. Etymologiarum sive Originum libri, XX. Oxford. Lombardo, Pedro. Sentencias.

Lozano Corbí, E. 1994. Sipnosis de Historia e Instituciones de Derecho Romano. Zaragoza: Mira.

Machuca, A. 1903. Los Sacrosantos Ecuménicos Concilios de Trento y Vaticano. Madrid: Librería católica de D. Gregorio Pérez del Amo.

Mansi, J. D. 1901-1927 y 1960. Sacrorum Conciliorum Nova et Amplissima Collectio. Parisiis: Akademische Druck-U y Graz-Austria: Verlagsanstalt.

Martínez Díez, G. 1984 y 1992. La colección canónica hispana. Concilios hispanos. Concilios galos. Madrid.

Meyer, P. M. 1905. Theodosiani, libri XVI cum Constitutionibus Sirmondianis et Leges Novellae ad Theodosianum pertinentes. Berolini: Ed. Th.

Migne, J. P. 1857-1866. Patrologiae cursus completus. Series graeca. PG. París.

Miscelánea conmemorativa del Concilio de Trento (1563-1963). 1965. Estudios y documentos. Consejo Superior de Investigaciones Científicas. Instituto Enrique Flórez. Madrid-Barcelona.

Molina, M. 2000. La ley más antigua. Textos legales sumerios. Barcelona: Trotta edicions de la Universitat de Barcelona. Pliegos de Oriente.

Mommsen, T. 1905. Theodosianus Codex et Novellae. Berolini: Ed. Th. Mommsen et P. Meyer. Meyer, P. M. 1905.

Mommsen, T. 1999. Derecho Penal Romano. Pamplona: Analecta Editorial.

Montemayor Aceves, M. E. 1994. Comparación de leyes mosaicas y romanas. México.

Monumenta Germaniae Historica. MGH. 1828, 1879 y 1916. Hahn, varias impresiones, Hannover: Edition Friedbergs y Berlin: Editada por Deutschen Akademie der Wissenschaften.

Monumenta Iuris Canonici. 1965. Ciudad del Vaticano: Biblioteca Apostólica Vaticana, [varias impresiones]. Novísima Recopilación.

Ortolán, M. 1873. Explicación histórica de las Instituciones del Emperador Justiniano precedida de la Historia de la Legislación Romana. Madrid: Librería de D. Leocadio lópez, editor. Papinianus. Responsa. Sententias.

Partidas. Las siete Partidas del sabio Rey don Alonso el nono, nueuamente glosadas por el licenciado Gregorio López... 1555. Salamanca. Paulus. Sententiae. Collatio. Liber singulari ad Senatusconsultum Turpillianum. Liber sing. de gradibus et adfinibus et nominibus eorum. Pavia, Bernardo de. Summa Decretalium. Peñafort, Raimundo de, San. Summa de Matrimonio.

Perozzi, S. 1906. Istituzioni di diritto romano. Firenze: Barbera.

Pitra. 1864-1868. Iuris Ecclesiastici Graecorum historia et monumenta. Romae. Pomponius. Liber IV ex Plautio.

Pontificia Comisión Bíblica. 1993. La interpretación de la Biblia en la Iglesia. Città del Vaticano: Librería Editrice Vaticana.

Pritchard, J. B. 1966. La sabiduría del Antiguo Oriente. Barcelona: Garriga.

Quasten, J. 1977. Patrología 2. Madrid.

Real Cédula dada por Felipe II en Madrid a 12 de julio de 1564.

Ritzer, K. 1970. Le mariage dans les Églises chrétiennes du Ier au XI siècle. París: Cerf.

Rosset, M. 1895-1896. De sacramento matrimonii. Tractatus dogmaticus, moralis, liturgicus et iudiciarius. S. Joannis Maurianae, apud acturorem.

San Victor, Hugo de. 1485. De sacramentis christianae fidei. PL, T. 176, y Typ. Jordani: «Sermones» (H. 9438), Strasbourg.

Sanmartín, J. 1999. Códigos legales de tradición babilónica. Barcelona: Editorial Trotta.

Spadafora, F. 1963. Dizionario Bíblico. Roma. Spartien. Vie d'Antonin Caracalla.

Suberbiola Martínez, J. 1987. Nuevos concilios hispano romanos de los siglos III y IV. La colección de Elvira. Málaga. Summa. Theodosiani, libri XVI cum Constitutionibus Sirmondianis et Leges Novellae ad Theodosianum pertinentes. Berolini: Ed. Th. Mommsen et P. Meyer.

Tillemont, L. de. 1720. Histoire des empereurs et des autres princes qui ont regné durant les six premiers siecles de l'Eglise. París: Chez Charles Robustel.

Troplong, M. 1843. De l'influençe du christianisme sur le droit civil des Romains. París. Ulpiano. Liber regularum singulari. Liber XXVI ad Sabinum.

Vega Gutiérrez, A. M. 1997. La unidad del matrimonio y su tutela penal: precedentes romanos y canónicos del delito de bigamia. Granada: Comares. Vives, J. MCMLXIII. Concilios visigóticos e hispano-romanos. Barcelona-Madrid.

Vives, J. Marín, T. y Martínez, G. 1963. Concilios visigóticos e hispanoamericanos. Barcelona-Madrid. Voigt. Ius naturale.

Wieacker. 1960. Textstufen klassischer Juristen. Gotinga.

Winroth, A. 2000. The making of Gratian's Decretum. Cambridge, monografía cuyo núcleo central fue su tesis doctoral en la Universidad de Columbia: The Making of Gratian's Decretum. (Columbia University 1996. University Microfilms Inc. [UMI], Ann Arbor-Michigan, 9706925) y «The two recensions of Gratian's Decretum». Xth International Congress of Medieval Canon Law de 1996 en Syracuse (New York), Ius Ecclesiae 9 (1997): 221-264.

Zacarías, San. Papa. Carta Gaudio Magno.

Descargas

Publicado

2012-06-30

Cómo citar

Corazón Corazón, M. R. (2012). La afinidad. Una investigación histórica, jurídica y religiosa. Hispania Sacra, 64(129), 97–139. https://doi.org/10.3989/hs.2012.004

Número

Sección

Artículos